Heb je een PS5 onder je 4K tv staan? En kijk je reikhalzend uit naar het volgende blockbusteravontuurtje? Een verhaalrit zoals Uncharted of The Last of Us? Dan ben je met Returnal aan het verkeerde adres. Na meer dan 40 uur in buitenaardse hel vertoefd te hebben, kunnen we met zekerheid zeggen dat Returnal allesbehalve je doorsnee triple A game is. Het is een eigenzinnige mix van verschillende genres die je niet van een PlayStation blockbuster verwacht. Maar god, wat is deze ruimtetrip verslavend!

Welcome to bullet hell

We hadden ook niet verwacht dat Returnal zoals alle andereblockbusters zou zijn. De Finse ontwikkelaar Housemarque staat bekend om zijn hectische shoot’em ups en scoorde afgelopen decennium met Super Stardust HD, Alienation en Resogun. Stuk voor stuk 2D-shooters waarbij je reflexen op scherp worden gezet en je zintuigen overweldigd. In Returnal is dat niet anders.

Returnal is ook een bullet hell shooter waarbij je een overmacht aan vijanden en projectielen moet zien te overleven. Maar dan in een volledig nieuw en next-gen jasje. Het topdown perspectief heeft plaats gemaakt voor weergaloze third-person schietactie die de makers injecteerden met een stevige portie roguelike zoals Hades. Voeg daar nog een stevige portie Metroid aan toe én een setting die sterk doet denken aan de sci-film Alien en je hebt een eigenzinnige en best experimentele combo. Die verduiveld goed werkt.

Zoek het zelf maar uit

Ben je op zoek naar een gemakkelijke achtbaanrit en zoek je niet graag uit hoe een game in elkaar steekt? Dan wordt dit een nachtmerrie, want Returnal houdt de speler niet bij het handje en vergt enig onderzoekend vermogen van de speler. Als ruimteverkenner Selene crash je op een onbekende, buitenaardse planeet en moet je zien te ontdekken wat er precies gaande is. Dat verhaalgegeven trekt Housemarque door naar de spelerservaring: je krijgt een minimum aan tutorials of duiding en moet ontcijferen hoe alles op deze vreemde planeet in elkaar zit.

Het mysterie is groot en je ontdekt al snel dat je vastzit in een timeloop: ga je dood, dan word je terug wakker in of naast je gecrashte ruimteschip. Telkens opnieuw. Groundhog Day in space? Ja en neen. Op  Atropos herschikken de fauna en flora van planeet zich elke keer opnieuw, waardoor een speelbeurt nooit als de voorgaande is.

Zo kom je dezelfde herkenbare levelgedeeltes tegen, maar telkens in een andere volgorde en andere hoedanigheid. Vaak met een nieuw element toegevoegd en steeds met wisselende vijandelijke bezetting. Van vliegend kanonnenvoer en tentakelgrut naar mini-bosses die je – als je even niet oplet – meteen terug naar af sturen. Onze sluitspier heeft alvast overuren gewerkt: door de constant wisselende setting moet je voortdurend op je hoede blijven terwijl je je weg naar de volgende wereld zoekt. Want hadden we al meegegeven dat Returnal onverbiddelijk moeilijk is?

Mysterieuze combo

Selene beschikt niet over een gezondheidsmeter die zichzelf vult (toch niet aan de start), komt tegenover horden beweeglijke en afstraffende vijanden te staan, en dat in een onvoorspelbare omgeving waarbij je slechts één gun kan meezeulen. Die je in het beste geval kan inruilen voor een sterker model. Returnal maakt het de spelers niet gemakkelijk en doet bij momenten denken aan een lightversie van Dark Souls, maar nooit zo frustrerend. Hoewel je overgeleverd bent aan het algoritme van de game, voelt het nooit onfair moeilijk.

En langzaamaan ontdek je welke mechanismen spelen, de vele secrets en hoe je deze bullet hell moet overleven. Door de aanvalspatronen van de verschillende vijanden te bestuderen bijvoorbeeld. Door je lichaam te pimpen met parasieten en .. euhm… vooral niet geraakt worden. Want dan bouwt je adrenalinemeter zich steeds verder op en worden je aanvallen krachtiger.

Nog een tip: ruil die verzamelde gouden obolieten in voor power ups of artefacten die je sterker maken. Of beter: fabriceer zo’n astronautenpop die je revivet als je sterft. Maar genoeg tips nu. Returnal is ontworpen om zonder te veel voorkennis te spelen en dat maakt de game net zo sterk. Lekker oldschool, al weten we dat dit niet voor iedereen weggelegd is.

Speelt als een tiet

De voornaamste reden waarom je ondanks dat vele sterven en herproberen toch telkens teruggrijpt naar de game: omdat het zo verdomd goed speelt. Housemarque is erin geslaagd diezelfde principes die hun shoot’em ups zo verslavend maakten, naar een third person shooter met platformelementen te vertalen. Selene bestuurt strak, snel en responsief. Zonder een milliseconde vertraging. Je rent, dash en strafet door de zes biodomes (lees: omgevingen) van de alienplaneet, om zo goed als mogelijk alle mogelijke projectielen en obstakels te ontwijken. Met je vinger op de trekker en je laserzwaard in de aanslag Het is bij momenten een beklijvend kogelballet, met meer diepgang dan je zou verwachten.

Zo heb je verschillende type guns elk met hun eigen karakteristieken. Onze huidige favoriet: de assault rifles met vernietigende laserbeam. Net omdat die heel precieze aanvallen toelaat. Elke parasitaire power-up heeft ook een negatieve kant waarbij je voortdurend moet afwegen of dit je vooruit zal helpen of net niet. En dan is er nog de combometer, de power-ups, artefacten en die weirde regen-machines. Dit alles resulteert in een strategische diepgang die we nooit eerder tegenkwamen het genre. En ook al was een tussentijdse save-optie mooi geweest: we houden ook wel van een keiharde uitdaging.

Echt next-gen

Nog een reden waarom je Returnal moet gespeeld hebben: de game ziet er fantastisch uit. De mystieke alienplaneet bulkt van detail en sfeer. De licht- en visuele effecten van de tsunami aan projectielen is vaak begeesterend om te zien. Dat terwijl het sfeertje altijd mysterieus en donker blijft. De setting is een geslaagd eerbetoon aan scifi-films zoals Alien én Prometheus en draagt perfect bij tot het verhaal. Ook al verdwijnt dat laatste wat naar de achtergrond, net omdat je zo vaak opnieuw moet beginnen.

Returnal voelt ook als een van de weinig PS5-games next-gen aan. Dat je de plenzende regen op je helm voelt dankzij de minitieuze haptische trillingen, is mooi meegenomen. Maar de echte vernieuwing zit hem in het gebruik van de triggers. Door zachtjes te drukken mik je met je vizier en schiet je standaardkogels af. Druk je die linkertrekker harder in, dan activeer je de krachtigere, alternatieve vuurmodus. Van homeseeking missiles, naar een barrage van lichtkogels tot een elektrische wervelwind. Het is even wennen, maar het nieuwe triggersysteem werkt fantastisch.

Zoals we gewoon zijn van PS5-games zijn ook hier laadtijden onbestaande en kan je naadloos van de ene kant van de map naar de andere teleporteren. Raden we ook aan: een 3D-headset. Want het geluid zal je helpen de vijand te lokaliseren. Het gebeurt wel eens dat die vliegensvlugge rotmonsters achter je opduiken en je gezondheid een flinke knauw geven. Best frustrerend, al is dat euvel dankzij het 3D-geluid opgelost. Geen vereiste, wel een pluspunt.

Niet voor iedereen

Returnal is een geslaagd experiment. Eentje dat ons tientallen uren aan het scherm heeft gekluisterd. Af en toe vloekend van frustratie omdat we tijdens een baasgevecht op het nippertje het loodje legden. Maar nooit in die mate dat we het spelen wilden stoppen. Housemarque pakt het daarom te slim aan en introduceert voortdurend nieuwe elementen waardoor je bezig wil blijven.

Maar tegelijk beseffen we dat het vele sterven, opnieuw beginnen en het backtracken niet voor iedereen zal weggelegd zijn. Dit soort roguelike games met een stevige moeilijkheidsgraad behoren tot een niche die toewijding en tijd van de spelers vereist. En daarmee vrezen we dat deze PS5 blockbuster niet door het grote publiek gesmaakt zal worden. Maar eens Returnal je bij de lurven heeft, is het moeilijk om het van je af te schudden. En geef toe, van hoeveel games kan je dat vandaag de dag nog zeggen?