Anno is terug. En dit keer ruilt het stoomschepen en koloniale eilanden in voor sandalen, arendsbeelden en een rijk hongerig naar orde. Ubisoft Mainz gooit het roer om en zet met Anno 117: Pax Romana koers naar het jaar 117 na Christus. Geen opstandige piraten of industriële revoluties, maar een rijk aan de top van zijn macht. Wij mochten aan de slag met een vroege versie en ontdekten al snel: dit is niet zomaar Anno met een Romeins sausje. Pax Romana is een citybuilder die dieper durft te gaan en tegelijk verrassend toegankelijk blijft.

Ave, bouwheer!

Anno 117 is het Romeinse rijk op zijn hoogtepunt. Er is relatief economische welvaart, er ontstaan megasteden en de Keizer is op zoek naar nieuwe provincies om zijn Rijk in vrede uit te bouwen. En dan kom jij op de proppen.

Jij kruipt in de sandalen van een Romeinse gouverneur die een nieuwe provincie van het Rijk moet uitbouwen. Dat klinkt als business as usual voor een Anno-fan, maar Pax Romana geeft er een eigen twist aan. Geen eilandenkolonisatie of scheepsladingen vol koffiebonen hier, maar steden bouwen onder het wakende oog van het Romeinse rijk. En vooral: onder de strikte regeltjes die daarbij horen.

Wij starten onze nederzetting in Latium, een Italiaanse provincie van het Romeinse rijk dat na een oorlog dringend moet heropgebouwd worden. Een andere optie in de full game  – die wij zelf echter niet hebben kunnen testen – is het ruigere en minder beschaafde Albion, het latere Engeland.

De locatie die je kiest heeft een impact op de gameplay. Zo is Albion arm aan luxegrondstoffen en vraagt het meer creativiteit en diplomatie van de stadsbouwer. Terwijl Latium dichter bij de hoofdstad ligt en dus meer eisen met zich meebrengt. Ofwel krijg je wat meer vrijheid in de uithoeken van het rijk, ofwel moet je spelen volgens de boekjes van Rome.

Alle begin is moeilijk

Het is aanvankelijk wat zoeken als kersverse gouverneur van Latium waar de wetten strikter zijn. Anno heeft zijn specifieke basisregels die je als nieuwkomer – ondanks de vele tutorials – al praktiserend leert kennen. Zo liep onze schatkist ondanks onze florerende industrie (denk graanvelden, houthandel, bakkerijen en steenkool) altijd weer leeg, waardoor onze carrière als Romeins stadsbouwer verschillende keren vroegtijdig werd stopgezet. De keizer laat immers niet toe dat je als gouverneur een enorme schuld opbouwt.

Blijkt dat het probleem niet zozeer bij onze rudimentaire industrie ligt, maar aan het upgraden van de woningen. Zo moet je ook de neergepote huizen en residenties upgraden zodat meer gegoede burgers er hun intrek kunnen nemen, wat op hun beurt voor meer belastingsinkomsten zorgt. En soldatenlegioen installeren dat vervolgens wat uit de neus staat te vreten, dat kost ook een bom geld. Financieel lesje geleerd.

Eens je die basisbeginselen wat kent, leer je een bijzonder gebalanceerde en vooral visueel indrukwekkende Romeinse city builder kenner. Elk gebouw, van eenvoudige villa tot badhuis of amfitheater, ademt authenticiteit. Kinderen rennen door de straten, slaven slepen met amforen, en in de verte hoor je het geschreeuw van de markt.

Het oog voor detail is indrukwekkend, vooral als je overschakelt naar first-person camera en je door je zelfgebouwde stad vliegt. Deze citybuilder is er eentje met ziel en leven. En dat voel je in elke klik.

Minder micromanagement, meer sfeer

Eén van de opvallendste keuzes van de ontwikkelaars is de focus op toegankelijkheid. Waar Anno-games je vroeger al eens konden bedelven onder meterslange productieketens en complexe logistiek, houdt Pax Romana het overzichtelijk. De interface is clean, de uitleg duidelijk, en dankzij de tutorialmissies maak je stap voor stap kennis met alle aspecten van het Romeinse citybuilden.

Maar zoals we hierboven al meegaven: dat wil niet zeggen dat alles vanzelf gaat. Naarmate je stad groeit, steken de klassieke Anno-dilemma’s de kop op: hoe hou je alle burgers tevreden? Hoe optimaliseer je je bevoorrading? En hoe voorkom je dat de economie instort wanneer je iets te enthousiast een cool maar bijzonder prijzig colosseum hebt neergepoot? De typische gameplayloop van produceren, uitbreiden en balanceren is ook hier prominent.

En dan zijn er nog de keuzes. Hier geen scripted missions, maar best organisch aanvoelende dilemma’s. Laat je een lokaal festival toe dat eigenlijk in strijd is met Romeinse wetten? Of verbied je het en riskeer je dat je populariteit zakt? Het zijn geen wereldschokkende beslissingen, maar ze geven je provincie wel karakter. Je stad is immers niet alleen een economische hub, maar ook een levende samenleving met cultuur, conflicten en keuzes die impact hebben.

De AI is ook een stuk slimmer. De inwoners zijn geen pionnen in een decor, maar burgers die initiatief nemen. Ze handelen, concurreren en reageren op jouw beslissingen. Dat maakt de wereld levendig. En ja, er is zelfs ruimte voor een beetje sabotage of omkoping. Het blijft tenslotte Rome.

Manu militari

Wat deze game écht uniek maakt, is de combinatie van klassieke citybuildermechanieken met meer verhaal. Verwacht hier geen RPG-achtige quests of cutscenes, maar subtiele narratieve systemen. Denk aan diplomatieke relaties met naburige stammen, interne politieke spanningen en Romeinse wetten die je soms letterlijk de das om doen.

In Pax Romana ben je niet de onbetwiste heerser die als een dictator alles kan en mag beslissen. Je bent een radertje in een groter systeem. Dat betekent soms dat je beslissingen van bovenaf moet slikken. Het rijk eist graan, je bevolking wil brood én spelen. Deze spanning tussen persoonlijke ambitie en imperiale verplichting zorgt voor een boeiende dynamiek. Je voelt de druk van het Rijk, maar hebt tegelijk genoeg vrijheid om creatief te bouwen.

En als je dacht dat het alleen om bouwen draait: think again. Er zijn ook militaire elementen aanwezig, al blijven ze beperkt. Verwacht hier geen Total War-achtige gevechten, maar eerder defensieve tactieken, het beschermen van handelsroutes en strategische beslissingen over uitbreiding. Anno blijft een citybuilder in hart en nieren, maar flirt nu ook lichtjes met militaire strategie.

Nog een leuke nieuwigheid voor de historische stadsbouwer: zo kan je voor het eerst bouwen op hellingen met een veel steilere hoek dan in vorige delen. Klinkt banaal, maar in de praktijk zorgt het voor compleet nieuwe stadsindelingen. Geen vlakke, saaie grids meer, maar steden die zich als wijnranken tegen heuvels kronkelen.

Keizerlijk potentieel

Anno 117: Pax Romana voelt aan als de frisse wind die de reeks nodig had. Dit Romeinse hoofdstuk zorgt niet alleen voor een visuele upgrade, maar geeft de bekende formule wat nieuwe zuurstof.

Of je nu een veteraan bent van Anno 1404 of iemand die gewoon fan is van Romeinse geschiedenis, deze game heeft het potentieel om een breed publiek aan te spreken. En hoewel we nog maar een vroege build speelden, is de basis bijzonder solide. De mix van micromanagement, macropolitiek en mediterrane sfeer werkt verslavend goed.

We zijn benieuwd hoe diep Ubisoft Mainz nog gaat. Krijgen we meer diplomatie? Nog scherpere verhaallijnen? Of zelfs uitbreidingen richting het Oosten van het rijk? Eén ding is zeker: wie ooit droomde van een Romeinse stad waar Caesar zelf jaloers op zou zijn, krijgt in Anno 117 de kans om zijn droom waar te maken.

Anno 117: Pax Romana verschijnt eind 2025 voor pc, PS5 en Xbox Series.